Atık ve TFS

Projeyi başlatanlar, birkaç yıl ve birden fazla IMPEL projesi boyunca, birden fazla TFS denetçisinin birlikte TFS alanında binlerce denetim gerçekleştirdiğini tespit etmiştir. Tüm bu denetimler, sınır ötesi atık sevkiyatlarının fiziksel denetimlerine ilişkin mevzuat hakkında kapsamlı bir bilgi birikiminin oluşmasını sağlamıştır. Ancak, mevzuatta yapılan çeşitli değişikliklere ve gözden geçirmelere rağmen, mevzuattaki bazı ayrıntılar söz konusu olduğunda yasa koyucular ile sahadaki denetçiler arasında hala bir bağlantı kurulamamaktadır. Bu "ayrıntılar", mevzuatta belirli niyetlerin olduğu ancak AB düzeyinde yasa koyucular ile TFS denetçileri arasında uzun iletişim hatları ve birçok kurumdan kaynaklanan kopukluk nedeniyle ve bu tür "ayrıntıların" sadece "ayrıntı" oldukları için her ülkenin komisyona yönelik önceliklerinde daha yüksek bir seviyeye getirilemeyebileceği yerlerde olabilir.

IMPEL Atık ve TFS kümesinin çalışmalarının büyük bir kısmı, atıkların sınır ötesi hareketinin uygunluğuna odaklanmaktadır. Atık sevkiyatlarının büyük bir kısmı Avrupa dışındaki ülkelere yönelik olduğundan, bu hedef ülkelerdeki yetkililerle iyi temaslar kurmak önemlidir. IMPEL üyelerinin çoğunun bu uzak ülkelerle çok az teması vardır. Afrika'da e-atık boşaltımı ve Asya'da plastik boşaltımı gibi çevresel zararlar ne yazık ki oldukça yaygındır ve çok sayıda yapısal yasadışı trafiğin gerçekleştiğini görüyoruz. Pazar dinamiktir ve Çin'deki ithalat yasağı gibi son siyasi gelişmelerin bir sonucu olarak Avrupalı yetkililer uygulamadaki durumu takip etmekte zorlanmaktadır. Bu gibi durumlarda uluslararası işbirliği elzemdir.

Plastik atıkların artışı yıllar içinde küresel olarak yükseliyor. Çin'in 2018'den önce 7 milyon ton plastik atığı geri kazanım için kabul etmesi, küresel atık plastik ticaretinde büyük bir şok yarattı. Bu şok, komşu Asya ülkelerinin yer değiştiren atıkları almasıyla sonuçlandı. Bu atık akışlarının nihai varış noktası hakkında sahip olduğumuz bilgiler sınırlı olsa da, daha fazla bilgiye ihtiyaç olduğu kesindir.

Atık Yönetimi ve Döngüsel Ekonomi projesi, önceki düzenli depolama projelerinden elde edilen sonuçlar ve ürünler üzerine inşa edilmeyi amaçlamaktadır. Eko-inovasyon ve döngüsel ekonomiyi teşvik etmek için atık hiyerarşisi adımları boyunca ilerlerken, aynı zamanda eşit bir oyun alanı yaratmayı ve izin ve istisna sürecinde Atık Çerçeve Direktifi'nin kilit noktalarının ortak bir şekilde anlaşılmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

2012/19/EU sayılı WEEE direktifine göre (sırasıyla uygulanan ulusal yasa: örneğin Almanya'da ElektroG) her elektrikli ve elektronik ekipman üreticisi, sattıkları ürünler atık haline geldiğinde (örneğin WEEE) sorumluluklarını yerine getireceklerinden emin olmak için ulusal sicile (Almanya: stiftung elektro-altgeräte sicili) kaydolmak zorundadır.

Atık ve TFS Uzman Ekibinin birçok proje ve faaliyeti 1013/2006 (AT) sayılı Avrupa Atık Sevkiyat Yönetmeliğine (WSR) dayanmaktadır. Bir Yönetmelik olması ve sınır ötesi bir boyut içermesi nedeniyle, pratik deneyimlerin paylaşılması için düzenli olarak bir araya gelen denetçiler ve düzenleyicilerden oluşan aktif ve pratik bir Avrupa ağına sahip olmak büyük önem taşımaktadır. Sadece çevre denetçileri değil, aynı zamanda Gümrük ve Polis memurları ve Yargı da bu ağa dahildir. Devam eden IMPEL-TFS projeleri, Üye Devletler, üçüncü ülkeler ve ilgili uluslararası kuruluşlar arasında iyi ve pratik bir işbirliğinin kurulması ve her şeyden önce sürdürülmesi ihtiyacını göstermeye devam etmektedir.

2017 yılında dünya genelindeki gemilerin %65'i sökülmek üzere Güney Asya'daki karaya oturtma tersanelerine (örneğin Hindistan, Pakistan ve Bangladeş) satılmıştır; bu durum, özellikle de bu gemilerin 2017 yılında karaya oturtulan tüm sökülmüş gemilerin %80'inin gros tonajını oluşturduğu göz önünde bulundurulursa, önemli çevresel ve sağlık etkileri anlamına gelmektedir. Güney Asya'da karaya oturtulan gemilerin yasadışı ihracatı ve atık sevkiyatı ile gemi geri dönüşüm yönetmeliklerinin etrafından dolaşılması halen devam etmektedir. Bangladeş, Hindistan ve Pakistan, 2019 yılında küresel olarak sökülen gros tonajın neredeyse %90'ını oluşturmaktadır ve bu gemilerin bir kısmı ya Avrupa'dan yasadışı olarak ihraç edilmiş ya da yönetmelikler atlatılarak "yasal" olarak ihraç edilmiştir.

Elektrikli ve elektronik ekipman atıkları (AEEE) AB'de en hızlı büyüyen atık akışlarından biridir. 2005 yılında yaklaşık 9 milyon ton atık üretilmiştir ve 2020 yılına kadar bu rakamın 12 milyon tonun üzerine çıkması beklenmektedir. AEEE, kısmen tehlikeli de olan karmaşık bir malzeme ve bileşen karışımı içermektedir. Düzgün yönetilmeyen AEEE'ler önemli çevre ve sağlık sorunlarına neden olabilir. Ayrıca, elektronik üretimi kıt ve pahalı kaynakların kullanımını gerektirmektedir.

SPIDER WEB, IPA/2017 Batı Balkanlarda Ciddi Suçlarla Mücadele Projesi kapsamında Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GmbH) ile yapılan bir hibe anlaşması temelinde Avrupa Birliği ve Almanya Federal Cumhuriyeti tarafından ortaklaşa finanse edilmektedir. Kolay başvuru için lütfen aşağıdaki SPIDER WEB güncellemelerine bakın:

Bu projelerin amacı, 259/93 sayılı AB Tüzüğü ve Basel Sözleşmesi'nde belirtildiği üzere atık sevkiyatı yönetmeliğinin Avrupa'daki uygulamasının, uygulama makamları arasındaki işbirliğinin geliştirilmesi yoluyla iyileştirilmesidir.

Proje, katılımcı ülkelerde denetimler gerçekleştirerek ve atık akışlarını nihai varış yerlerine kadar takip ederek, atık sevkiyatlarının gözetimi ve kontrolüne ilişkin 259/93 sayılı AB Yönetmeliği (Atık Sevkiyat Yönetmeliği WSR) çerçevesinde atık varış yerlerinin doğrulanması konusunda işbirliğini ve bilgi alışverişini artırmayı amaçlamıştır.

WEEE Yeniden Düzenleme Teklifinin Uygulanabilirliği ve Yürütülebilirliği (2009) IMPEL daha önce uygulanabilirlik ve yürütülebilirliği (P&E) incelemek için bir kontrol listesi geliştirmiştir. önerilen ve mevcut çevre hukuku konuları. Aralık 2008'de Komisyon, WEEE Direktifi için bir Yeniden Düzenleme Teklifi kabul etmiştir. Bu rapor, IMPEL kontrol listesine dayalı olarak tekliften kaynaklanan P&E konularının bir değerlendirmesini açıklamaktadır. Rapor, anket cevaplarının ve çalıştay tartışmalarının sonuçlarının bir sentezini sunmakta ve çok çeşitli P&E konularını vurgulamaktadır.

Şubat 2008'de IMPEL, Basel Sözleşmesi Sekretaryası (SBC) ile bir Mutabakat Zaptı (MoU) imzalamıştır. Bu Mutabakat Zaptı çerçevesinde IMPEL TFS ve SBC, SBC'nin Afrika'ya E-atıklar projesinin 4. bileşeni üzerinde işbirliği yapmayı kabul etti. 2009'da başlatılan bu proje, Batı Afrika ve diğer Afrika ülkelerini sanayileşmiş ülkelerden gelen ve giderek büyüyen e-atık ithalatı sorunuyla mücadele edebilecek şekilde donatmayı ve böylece vatandaşların sağlığını korumayı amaçlamaktadır. Projenin 4 bileşeni bulunmaktadır:

IMPEL TFS Yürütme Komitesi üyeleri her yıl Tehlikeli Atıkların Yasadışı Sınır Ötesi Hareketlerinin Önlenmesine İlişkin Asya Ağı ve Kimyasallar ve Atıklar için Bölgesel Uygulama Ağı (REN) çalıştaylarına katılmaktadır.

Başta elektronik atıklar, ömrünü tamamlamış araçlar ve bunların Avrupa'dan Afrika'ya kadar uzanan bileşenleri olmak üzere dünya genelindeki sorunlu atık akışları göz önünde bulundurulduğunda, uzmanlar yasadışı atık akışlarının kaynaklarının ve bu atıkların ihracat öncesinde toplandığı, depolandığı ve/veya işlendiği "yukarı akış" tesislerinin daha etkin bir şekilde hedef alınması gerektiği konusunda mutabık kalmışlardır.

Bu IMPEL projesi, Doing the Right Thing (DTRT) metodolojisinin atık sevkiyatı denetimleri için kullanışlılığını araştırmaktadır. Amaç, IMPEL üyesi ülkelerdeki yetkili makamlar tarafından atık sevkiyatı denetimlerinin organizasyonunun iyileştirilmesine yardımcı olabilecek DTRT Kılavuz Kitabına dayalı pratik bir araç geliştirmektir. Farklı IMPEL üyesi ülkelerden üç yetkili makam, atık sevkiyatı denetimlerinde DTRT Rehber Kitabını uygulayacak ve DTRT'nin bu denetimlerin organizasyonunu nasıl destekleyebileceğini test edecektir. Organizasyon ile DTRT Çevre Denetim Döngüsünde açıklandığı gibi denetimlerin planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesinin tüm farklı adımları kastedilmektedir. Testler, atık sevkiyatları için özel denetim gerekliliklerine ilişkin çalışmanın bulguları ve tavsiyeleri dikkate alınarak oluşturulacaktır. Test aşamasının sonuçları tartışılacak ve DTRT Rehberlik Kitabına dayanan ve atık sevkiyatı denetimlerinin düzenlenmesi özel alanına uygun bir rehberlik aracı geliştirmek için kullanılacaktır.

Madde 50'de belirtildiği üzere, 1013/2006 (EC) sayılı Avrupa Atık Sevkiyat Yönetmeliği'nin (WSR) uygulanması söz konusu olduğunda uluslararası işbirliği ve uyum çok önemlidir. Önceki ve devam eden IMPEL-TFS (TransFrontier Shipments of waste) projeleri, yetkili makamlar olarak birlikte çalışmanın elzem olduğunu göstermiştir. AB atık sevkiyatı yönetmeliğinin uygulama açığı ciddiyetini korumaktadır. Uygulamada işbirliğini ve uyumu geliştirmek için, Avrupa uygulama makamları arasında sık sık temas kurulması gerekmektedir. Bu proje, TFS Ulusal İrtibat Noktaları (NCP'ler) arasında bilgi ve deneyim alışverişini, vaka çalışmalarını, yorumlar ve denetim yaklaşımları üzerine tartışmaları kolaylaştırmaktadır.

İcra Eylemleri projesi aşağıdaki nedenlerle kurulmuştur: Yetkili makamlar, kendi ülkelerindeki uygulama denetimlerini entegre etmek için resmi bir proje çerçevesine ihtiyaç duyduklarını ifade etmişlerdir; Uluslararası çevre sorunlarının üstesinden gelmek için uluslararası işbirliği şarttır; ve Etkili bir denetim rejiminin sağlanması için sahadaki uygulayıcılar ağının sürdürülmesi ve tüm Üye Devletleri kapsayacak şekilde genişletilmesi gerekmektedir.

1013/2006 (WSR) sayılı Atık Sevkiyat Yönetmeliğinin yeni Md. 1013/2006 sayılı Atık Sevkiyat Yönetmeliği'nin (WSR) 50 (2a) maddesi, 1 Ocak 2017 itibariyle AB Üye Devletlerinin tüm coğrafi bölgelerinde bir veya daha fazla denetim planı (IP) oluşturmasını öngörmektedir. Bu planlar WSR Madde 50(2) kapsamındaki denetimlerle ilgilidir. WSR Madde 50(2), yani 2008/98/EC sayılı Direktif Madde 34 uyarınca işletmeler, teşebbüsler, komisyoncular ve bayiler. 2008/98/EC sayılı Direktifin 34. Maddesi uyarınca atık sevkiyatları ve ilgili geri kazanım ya da bertaraf işlemlerine ilişkin denetimler. IMPEL-TFS 2014 konferansı sırasında katılımcılar, WSR gereklilikleri doğrultusunda bir denetim planı için standart bir format/şablon veya en azından bir kılavuz geliştirilmesi gerektiğini ve bunun IP'leri de daha karşılaştırılabilir hale getireceğini ifade etmişlerdir. Ayrıca mevcut planların, deneyimlerin ve önceliklerin paylaşılmasını desteklediler.

Basel Sözleşmesi ve Avrupa'daki uygulamasının uyum açığı, Avrupa Atık Sevkiyat Yönetmeliği (1013/2006) veya 'WSR' çok ciddidir. Rakamlar, atıkların yaklaşık %20'sinin tüm atık sevkiyatları ihlal edilmektedir. Çevrenin korunmasına ilişkin 2008/99 sayılı AB Direktifi üye devletlerin WSR'yi ceza hukuku yoluyla da uygulamalarını gerektirmektedir.