Kryteria identyfikacji bezpośredniego zagrożenia szkodą

Art. 2, par. 9 dyrektywy ELD definiuje "bezpośrednie zagrożenie szkodą" jako "wystarczające prawdopodobieństwo wystąpienia szkody w środowisku w najbliższej przyszłości". Druga lista kontrolna zawarta w tabelach praktycznych może być wykorzystana do identyfikacji przypadków bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku na mocy dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko (ELD).

W celu oceny istnienia bezpośredniego zagrożenia szkodą należy zastosować podstawowy model źródło-ścieżka-receptor (SPR). Podstawowy model polega na znalezieniu powiązań między źródłami-ścieżkami-receptorami. Jeśli powiązanie SPR zostanie potwierdzone, należy rozważyć bezpośrednie zagrożenie szkodą. Model SPR zastosowany do oceny bezpośredniego zagrożenia szkodą powinien następnie uwzględniać wszystkie rzeczywiste zdarzenia szkodliwe (źródła pierwotne, źródła wtórne itp.), wszystkie rzeczywiste i możliwe ścieżki (bezpośrednie i pośrednie) oraz wszystkie rzeczywiste i możliwe receptory/cele wśród zasobów naturalnych chronionych przez ELD.
. Identyfikacja bezpośredniego zagrożenia szkodą oznacza, że operator musi podjąć środki zapobiegawcze, aby zapobiec szkodzie. Tak więc koncepcja bezpośredniego zagrożenia szkodą jest związana z ewoluującą lub potencjalnie ewoluującą sytuacją, a nie ze stabilną i trwałą sytuacją. Innym ważnym aspektem identyfikacji bezpośredniego zagrożenia szkodą jest to, że zasoby naturalne mogą być albo już narażone na działanie czynników szkodotwórczych (niekorzystne skutki już wystąpiły), albo zagrożone narażeniem na działanie czynników szkodotwórczych (niekorzystne skutki jeszcze nie wystąpiły). Kierując się tym aspektem, ocena bezpośredniego zagrożenia szkodą pozwala na zastosowanie zasady ostrożności, która implikuje następującą koncepcję: jeśli nie zostaną podjęte żadne środki zapobiegawcze, czy mogę powiedzieć, że szkody w środowisku nie wystąpią ponad wszelką uzasadnioną wątpliwość? W konsekwencji możliwe jest zastosowanie zasady ostrożności zamiast ustalania, czy niekorzystne skutki mogą stać się na tyle znaczące, aby spowodować szkody w środowisku w najbliższej przyszłości. W tym względzie par. 72 zawiadomienia UE COM(2021) 1860 final stanowi, że do celów stosowania środków zapobiegawczych i natychmiastowego zarządzania czynnikami powodującymi szkody, potrzeba szybkiej oceny oznacza, że należy polegać na łatwo dostępnych informacjach i wyciągać z nich wnioski. Ogólne informacje na temat charakteru czynników szkodliwych i narażenia zasobów naturalnych na ich niekorzystne skutki będą często kluczowe, ponieważ może nie być czasu na oczekiwanie na pojawienie się szczegółów dotyczących konkretnego miejsca. W takich okolicznościach konieczne jest zastosowanie zasady ostrożności. Ponadto w przypisie 92 do komunikatu COM(2021) 1860 final stwierdza się, że w niektórych sytuacjach bardzo trudno jest ocenić znaczenie szkód w środowisku, a w szczególności bezpośrednie zagrożenie ich wystąpienia. Może to wynikać z różnych przyczyn, na przykład braku informacji w sytuacji nadzwyczajnej. W takich sytuacjach zasada ostrożności może odgrywać kluczową rolę, uzasadniając interwencję na podstawie uzasadnionego przekonania. Umożliwi ona przeprowadzenie niezbędnych działań zapobiegawczych i wszczęcie odpowiedniej procedury administracyjnej. Ocena bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku wymaga weryfikacji następujących 5 elementów:
1) obecność trwającego zdarzenia powodującego szkodę lub czynników powodujących szkodę, które są nadal aktywne (tj. obecność rozwijającej się lub potencjalnie rozwijającej się sytuacji)
2) obecność zasobów naturalnych ELD, które mogą zostać uszkodzone
3) obecność rzeczywistych lub potencjalnych dróg narażenia łączących zdarzenie powodujące szkodę i/lub czynniki powodujące szkodę z zasobami naturalnymi ELD, które mogą być narażone na szkodę
4) spójność czynników powodujących szkodę i/lub niekorzystnych skutków z koncepcjami referencyjnymi (zgodnie z ELD) zasobów naturalnych ELD, które mogą być narażone na szkodę
5) Obecność "wystarczającego prawdopodobieństwa wystąpienia szkody w środowisku w najbliższej przyszłości", które można ocenić w świetle 5 podelementów, takich jak:
5.a Okres trwałości szkodliwego zdarzenia i czynników szkodliwych (ten podelement staje się istotny, jeśli szkodliwe zdarzenie i czynniki szkodliwe nie wygasają szybko, ale pozostają aktywne przez pewien czas);
5.b Częstotliwość wystąpienia szkody (w przypadku, gdy zdarzenie powodujące szkodę nie jest wyjątkową emisją, zdarzeniem lub incydentem) i czynniki powodujące szkodę (ten podelement staje się istotny, jeśli zdarzenie powodujące szkodę jest wyjątkowe, ale poważne lub jeśli zdarzenie powodujące szkodę nie jest poważne, ale jest wielokrotne i częste w czasie);
5.c Wielkość, zasięg i zagrożenie czynnikami powodującymi szkody w odniesieniu do zasobów naturalnych ELD¹   (ten podelement staje się istotny, jeżeli wielkość, zasięg i zagrożenie czynnikami powodującymi szkody są w stanie znacząco wpłynąć na zasoby naturalne ELD);
5.d Bliskość zasobu naturalnego ELD w odniesieniu do szkodliwego zdarzenia i/lub czynników powodujących szkody (ten podelement staje się istotny, jeśli zasób naturalny ELD jest blisko i jest osiągalny przez szkodliwe zdarzenie i/lub czynniki powodujące szkody); oraz
5.e Stopień narażenia zasobu naturalnego ELD w odniesieniu do czynników powodujących szkody (ten podelement staje się istotny, jeśli zasób naturalny ELD jest wrażliwy i wysoce narażony (ilościowo i czasowo) na czynniki powodujące szkody). Pierwsze 4 elementy umożliwiają ocenę warunków istnienia ewentualnego bezpośredniego zagrożenia szkodą (Kontrola wstępna), podczas gdy piąty element (Kontrola w celu określenia “wystarczającego prawdopodobieństwa wystąpienia szkody w środowisku w najbliższej przyszłości”), składający się z 5 podelementów, umożliwia ocenę, czy istnieje wystarczające prawdopodobieństwo wystąpienia szkody w środowisku w najbliższej przyszłości, a mianowicie, czy istnieje bezpośrednie zagrożenie szkodą.
Łączna ocena 5 podelementów może stanowić warunek wystarczającego prawdopodobieństwa wystąpienia szkody w środowisku w najbliższej przyszłości. Każdy z nich może pojedynczo spełniać warunek prawdopodobieństwa wystąpienia szkody w środowisku w najbliższej przyszłości (patrz tabele praktyczne), jednak wymagana jest ich ogólna ocena. Oznacza to, że zarówno -    Bezpośrednie zagrożenie szkodą nie może wynikać wyłącznie z pojedynczego podelementu; oraz
-   bezpośrednie zagrożenie szkodą może powstać nawet wówczas, gdy nie wszystkie podelementy znajdują się w stanie relewantności.
W świetle oceny powyższych 5 elementów zasada ostrożności może być stosowana w niektórych przypadkach, zwłaszcza w okolicznościach wymienionych w par. 72 i przypis 92 zawiadomienia UE COM C(2021) 1860. W tym względzie przydatne może być rozważenie możliwości zastosowania, w niektórych przypadkach, pojęć wskazówek i dowodów również w odniesieniu do bezpośredniego zagrożenia szkodą. W rzeczywistości mogą one stanowić dwa różne czynniki uruchamiające interwencję w ramach procedur dotyczących środków zapobiegawczych przewidzianych w art. 5 ELD^{. 5 ELD2. 
. Określenie przesłanek bezpośredniego zagrożenia szkodą może bowiem odpowiadać określeniu bezpośredniego zagrożenia szkodą przy zastosowaniu zasady ostrożności, podczas gdy dowody bezpośredniego zagrożenia szkodą mogą odpowiadać określeniu bezpośredniego zagrożenia szkodą bez zastosowania zasady ostrożności. Zwłaszcza w okolicznościach, o których mowa w par. 72 i przypisie 92 zawiadomienia UE COM C(2021) 1860, określenie wskazówek dotyczących bezpośredniego zagrożenia szkodą może stanowić uzasadniony dowód uruchomienia interwencji w ramach procedur dotyczących środków zapobiegawczych na podstawie ELD3 4.}

Uwaga: Proces identyfikacji bezpośredniego zagrożenia w ramach ELD nie powinien ograniczać urzędników ds. ochrony środowiska (w terenie) lub operatora do podejmowania jakichkolwiek natychmiastowych działań in
situ (takich jak działania awaryjne). działań in
situ (takich jak środki awaryjne, środki ograniczające rozprzestrzenianie się i środki łagodzące), jeśli zostanie to uznane za wymagane, a następnie odpowiednio poinformować właściwy organ ELD.