Woda i ziemia

Zarządzanie zanieczyszczonymi terenami to proces, który przebiega w różnym tempie w poszczególnych państwach członkowskich. Wynika to częściowo z różnic w ustawodawstwie, które oznaczają różne definicje, jak na przykład "potencjalnie zanieczyszczone tereny", "zanieczyszczone tereny", "tereny rekultywowane". Z tego powodu Komisja Europejska-JRC podjęła inicjatywę wraz z siecią EEA-EIONET w celu znalezienia wspólnych definicji i przeprowadzenia ankiety w państwach członkowskich. wspólnych definicji i ankietę w państwach członkowskich w 2018 r. (https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/statuslocal-soil-contamination-europe-revision-indicator-progress-management-contaminated-sites), w wyniku której zdefiniowano 6 statusów miejsc.

Wody podziemne są i pozostają cennym zasobem dla środowiska i różnych form działalności człowieka. Środowiskowe i antropogeniczne presje na te zasoby obejmują między innymi: zmiany klimatyczne (susze, powodzie itp.), (nadmierny) pobór i zanieczyszczenia (punktowe i rozproszone). Ponowne wykorzystanie wody, buforowanie wody i infiltracja to niektóre z możliwych środków zmniejszających nasze zapotrzebowanie na słodkie wody gruntowe, jak również uzupełniających ich zapasy. Niemniej jednak wiercenia i pobór wód gruntowych będą nadal konieczne dla różnych celów. Niedobór wód gruntowych nie jest już problemem wyłącznie krajów suchych lub śródziemnomorskich. Ostatnie długotrwałe okresy suszy wielokrotnie pokazały, że zasoby wód gruntowych muszą być starannie zarządzane (zarówno pobór, jak i zasilanie) we wszystkich państwach członkowskich i krajach Europy.

Od wielu lat kilka instytucji badawczych pracuje nad monitorowaniem waleni, wykorzystując duże statki i promy jako platformy obserwacyjne. Dwie główne sieci europejskie to FLT MED NETwork prowadzona przez ISPRA oraz sieć atlantycka prowadzona przez ORCA (która publikuje co roku "stan europejskich waleni"). Sieci rozszerzają się również na południowe kraje regionu śródziemnomorskiego (takie jak Tunezja i Maroko). Istnieje silna potrzeba, aby wszyscy kierownicy zespołów z różnych instytucji badawczych spotkali się i wzmocnili współpracę, najlepsze praktyki oraz ulepszyli wspólny protokół badań i wspólnego monitorowania, jak również rozszerzyli zakres badań.

Art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) zobowiązuje państwa członkowskie m.in. do ochrony, poprawy i przywrócenia wszystkich części wód podziemnych w celu osiągnięcia dobrego stanu wód podziemnych do grudnia 2015 r. oraz do wdrożenia środków niezbędnych do odwrócenia wszelkich znaczących i trwałych tendencji wzrostowych stężenia zanieczyszczeń. W rzeczywistości jednak 25% części wód podziemnych w UE (i np. 36% w Niemczech) miało w 2015 r. zły stan chemiczny, głównie z powodu zanieczyszczenia azotanami i pestycydami pochodzącymi z rolnictwa. Ponadto, zgodnie z raportem EEA z 2018 r., całkowita powierzchnia jednolitych części wód podziemnych ze zidentyfikowaną tendencją wzrostową zanieczyszczeń jest nadal prawie dwukrotnie większa niż powierzchnia z tendencją odwrotną (9,9 % wobec 5,9 % powierzchni).

Projekt (SWETE-Safeguarding the Water Environment Throughout Europe, fazy I-V) ma na celu budowanie wspólnego zrozumienia naszych podejść regulacyjnych, budowanie sieci ekspertów i rozwijanie wspólnych zasobów w celu zwiększenia odporności technicznej, na arenie środowiska wodnego (a w szczególności na wdrażanie ramowej dyrektywy wodnej (RDW)). Faza VII SWETE i projekt 2021 Sustainable Landspreading koncentrują się na badaniu zdolności gleb do przyjmowania zanieczyszczeń pochodzących z działań związanych z rozrzucaniem ziemi.

Ten pakiet roboczy ma na celu pomóc państwom członkowskim w przejściu na gospodarkę obiegową w zakresie obiegu wody. Poprzez wymianę dobrych praktyk w zakresie gospodarki wodnej w miastach, przemyśle i produkcji żywności, w zakresie wykorzystania i ponownego wykorzystania wody (wykorzystanie oczyszczonych ścieków jako alternatywnego źródła wody) ma na celu określenie i poprawę rozwiązań w zakresie efektywności wykorzystania wody (biorąc pod uwagę zarówno aspekty jakościowe, jak i ilościowe), które mogą przyczynić się do rozwiązań zapewniających zerowe zanieczyszczenie.

W konkluzjach Rady w sprawie przeciwdziałania przestępstwom przeciwko środowisku (8 grudnia 2016 r.) uznano rolę IMPEL w przeciwdziałaniu przestępstwom przeciwko środowisku, ale wspólna definicja "przestępstw przeciwko wodzie" jest wyzwaniem. Ponadto przestępstwa związane z wodą są często rekodowane w ramach innych przestępstw - jak oszustwa, korupcja, handel, fałszowanie dokumentów, terroryzm - z braku systematycznego podejścia analitycznego. Charakter i zakres tego rodzaju działań jest nadal stosunkowo mało znany. W związku z tym niniejszy wniosek ma na celu poszerzenie wiedzy na temat przestępstw związanych z wodą, angażując społeczność IMPEL w projekt mający na celu gromadzenie i wymianę informacji na temat tego zagadnienia, jego występowania, postrzegania i zarządzania przez właściwe organy.

Projekt ma na celu stworzenie podstaw do rozwoju autonomicznych działań w zakresie wzajemnej oceny w krajowych sieciach organów i agencji ochrony środowiska. Może on być wykorzystany jako instrument poprawy własnych wyników poprzez dialog, konfrontację i dzielenie się dobrymi praktykami wśród rówieśników należących do tej samej sieci.

Działalność górnicza od zawsze była źródłem surowców dla człowieka, ale jednocześnie generowała wiele problemów środowiskowych. Ogromne ilości odpadów wydobywczych, często porzuconych, stanowią źródła zanieczyszczeń oraz obszary niestabilności geotechnicznej i hydrogeologicznej. Obecnie, po licznych wypadkach związanych z działalnością górniczą, Komisja Europejska przyjęła dyrektywę 2006/21/WE w sprawie gospodarowania odpadami pochodzącymi z przemysłu wydobywczego (zwaną dyrektywą górniczą), która znowelizowała dyrektywę 2004/35/WE.

Komisja Europejska zwróciła się do firmy IMPEL o rozszerzenie i zastosowanie jej zdolności regulacyjnych w zespole ekspertów ds. wody i ziemi. Skuteczne zarządzanie zasobami wodnymi i lądowymi (zarówno pod względem jakości, jak i ilości) zależy od dobrego planowania i realizacji w oparciu o dane, informacje i profesjonalny osąd. Istotne jest, aby wzrost gospodarczy w każdym państwie członkowskim wspierał planowaną zrównoważoną ochronę i wykorzystanie zasobów wodnych i lądowych. Ponadto, Inicjatywa ECA, promowana przez Komisję Europejską, stawia nowe wyzwania, w szczególności w punkcie n.5 (Przygotowanie wytycznych dotyczących dobrych praktyk w zakresie zapewniania zgodności środowiskowej na obszarach wiejskich (w odniesieniu do gruntów i wody)), które należy zbadać, przedyskutować, aby znaleźć propozycje spełnienia ambitnej perspektywy dalszego rozwoju IMPEL.

Wiele rzek, jezior i strumieni w UE jest dalekich od dobrego stanu wód, który powinny osiągnąć do grudnia 2015 roku lub powinny osiągnąć najpóźniej do 2027 roku, zgodnie z ramową dyrektywą wodną UE. Na przykład w Niemczech tylko 10% rzek i strumieni ma dobry stan ekologiczny i chemiczny, co wynika z zanieczyszczenia ściekami, nawozami rolniczymi i pestycydami, intensywnej kanalizacji, przeszkód w postaci zapór wodnych, a także niekontrolowanego rozwoju miast i uszczelniania gruntu w zlewniach. Aby ograniczyć i odwrócić te oddziaływania na stan wód, konieczna jest ich zintegrowana ocena i staranne ustalenie priorytetów niezbędnych działań.

Komisja Europejska wskazała ten obszar projektu jako priorytetowy dla IMPEL. Podkreśliła ona, że poziom zgodności z ramową dyrektywą wodną (zanieczyszczenia rozproszone i nielegalne pobory) oraz dyrektywą azotanową jest niski oraz że zidentyfikowano lukę pomiędzy inspektoratami "środowiskowymi" i "rolnymi". W związku z tym chcieliby oni widzieć wzmocnioną sieć różnych agencji regulacyjnych, aby osiągnąć wyższy poziom zgodności w sektorze rolnym, wymianę istotnych informacji i aktualnych najlepszych praktyk w odniesieniu do zanieczyszczenia rozproszonego i kontroli azotanów.

Równowaga między konkurencyjną produkcją rolną a ochroną ekosystemów wodnych jest przedmiotem zainteresowania państw członkowskich UE w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) oraz Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW). Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW). Instrumentami służącymi osiągnięciu zrównoważonego stosowania pestycydów są dobrowolne zobowiązania rolno-środowiskowe finansowane w ramach Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) oraz minimalne wymogi prawne dotyczące wzajemnej zgodności i środków podstawowych zgodnie z RDW. W celu osiągnięcia celów dobrego stanu wód gruntowych i powierzchniowych, artykuł 11.3 RDW stanowi, że przegląd, a jeśli to konieczne aktualizacja, środków zapobiegających i kontrolujących stosowanie pestycydów powinna być przeprowadzona i włączona do Planów Gospodarowania Wodami w Dorzeczu (RBMP). Należy opisać regulacje krajowe w celu osiągnięcia celów i ten prawny poziom bazowy podstawowych środków zapobiegania i kontroli stosowania pestycydów zgodnie z dyrektywą (2009/128/WE) o zrównoważonym stosowaniu pestycydów powinien być określony w programie środków, które państwa członkowskie finalizują w grudniu 2015 r. zgodnie z RDW. Ponadto, zgodnie z RDW, powinny zostać opracowane programy monitoringu (operacyjnego) oparte na analizie ryzyka, aby śledzić potrzebę podjęcia działań w celu redukcji zanieczyszczeń w wodach gruntowych i powierzchniowych. Koszty monitoringu są w państwach członkowskich w różnym stopniu pokrywane przez społeczeństwo i użytkowników pestycydów. Wdrażanie RDW trwa już od pierwszego cyklu zarządzania i w krajach członkowskich istnieją różne luki we wdrażaniu w zależności od warunków wstępnych oraz krajowych problemów i możliwości. Sieć IMPEL planuje wymianę planów i strategii ułatwiających dalsze wdrażanie RDW do prawa krajowego w celu osiągnięcia zharmonizowanej równowagi pomiędzy środkami obowiązkowymi i dobrowolnymi oraz zharmonizowanego wykorzystania zasady "zanieczyszczający płaci" w przypadku konieczności podziału kosztów monitorowania.

Zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego jest kluczowym obszarem, nad którym IMPEL powinna pracować ze względu na niski poziom zgodności z ramową dyrektywą wodną i dyrektywą azotanową. W 2013 roku odbył się udany projekt mający na celu utworzenie sieci pomiędzy inspektorami rolnictwa i środowiska w zakresie zanieczyszczeń rozproszonych i dyrektywy azotanowej. Odbyły się dwie wizyty terenowe poświęcone dwóm podstawowym obszarom tematycznym. Członkowie projektu określili, że chcą kontynuować pracę w tym obszarze poprzez rozwój większej liczby wizyt wymiennych oraz poprzez opracowanie dokumentu przewodniego w celu dzielenia się dobrymi praktykami zidentyfikowanymi w tym obszarze, aby wspomóc wdrażanie.

Nadmierne pobory występują nie tylko w celu nawadniania, ale nawet w celach przemysłowych i cywilnych i mogą może w niektórych przypadkach powodować dramatyczne skutki w postaci osiadania gleby. Typowe przypadki nielegalnego poboru wody mają miejsce, gdy studnie działają bez zezwolenia lub gdy woda jest pompowana z rzek lub kanałów bez zezwolenia. Obserwacja Ziemi (EO), zwłaszcza teledetekcja satelitarna, może dostarczyć dobrze ugruntowanych metod monitorowania poboru wody. Wykrywanie nielegalnego poboru wody jest kolejnym krokiem naprzód i jest możliwe tylko wtedy, gdy pozwolenia są zorganizowane w odpowiednim GIS. W pierwszej kolejności metody OE służące monitorowaniu poboru wody można podsumować w następujący sposób:

IMPEL organizuje Konferencję Glebową 2015, której celem jest wymiana doświadczeń i wspieranie wdrażania najlepszych praktyk dotyczących ochrony gleby wśród praktyków na poziomie UE. Kontekstem jest "Międzynarodowy Rok Gleb (IYS)", ogłoszony przez Organizację Narodów Zjednoczonych na ten rok, a także, ogólnie rzecz biorąc, możliwość rozwoju inicjatyw podnoszących świadomość w zakresie ochrony tego istotnego elementu środowiska.