| Όρος (αλφαβητική σειρά) | Ορισμός |
|---|---|
| Ascertainment | Ο προσδιορισμός ενδείξεων και αποδείξεων περιβαλλοντικής ζημίας και άμεσης απειλής ζημίας μέσω της συλλογής πληροφοριών και δεδομένων, της ανάλυσης και της αξιολόγησης του γεγονότος, των επιπτώσεων στους φυσικούς πόρους, της κατάστασης της ποιότητας του περιβάλλοντος εκ των προτέρων και εκ των υστέρων. Η διαπίστωση μπορεί να γίνει και με άλλες μεθόδους διερεύνησης, όπως μοντελοποίηση, εκτίμηση κινδύνου, κρίση εμπειρογνωμόνων κ.λπ. |
| Βιοποικιλότητα | Ο όρος “Βιοποικιλότητα” χρησιμοποιείται στον παρόντα Πρακτικό Οδηγό και στους Πίνακες με την έννοια των ειδών και των φυσικών οικοτόπων που προστατεύονται από τις Οδηγίες για τους Οικοτόπους και τα Πουλιά και &ndash- εάν ένα κράτος μέλος έχει υιοθετήσει την επέκταση &ndash- εκείνων που περιλαμβάνονται σε ισοδύναμες διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας για τη διατήρηση της φύσης. |
| Συντελεστές ζημίας1 | παράγοντες που προκαλούν δυσμενείς επιπτώσεις στον φυσικό πόρο που προστατεύεται από την ΕΛΔ. Αντιπροσωπεύουν την πηγή της περιβαλλοντικής ζημίας. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΕ COM, μέχρι οι παράγοντες ζημίας να έχουν προκαλέσει περιβαλλοντική ζημία, θα πρέπει να ονομάζονται παράγοντες δυνητικής ζημίας. Στον παρόντα Πρακτικό Οδηγό, για λόγους απλότητας, θα ονομάζονται πάντοτε παράγοντες ζημίας. |
| Συμβάν ζημίας1 | Το εύρος των πιθανών συμβάντων που μπορεί να προκαλέσουν περιβαλλοντική ζημία, είτε πρόκειται για ατύχημα, είτε για συνεχιζόμενη ρύπανση, είτε για υπεράντληση, είτε για θανάτωση ζώων κ.λπ. Σημειώστε ότι σύμφωνα με την ανακοίνωση της COM της ΕΕ, μέχρι το ζημιογόνο συμβάν να έχει προκαλέσει περιβαλλοντική ζημία, θα πρέπει να ονομάζεται δυνητικό ζημιογόνο συμβάν. Στον παρόντα Πρακτικό Οδηγό, για λόγους απλότητας, θα ονομάζεται πάντα ζημιογόνο γεγονός. |
| Προσδιορισμός των ενδείξεων περιβαλλοντικής ζημίας |
Η διαδικασία αξιολόγησης των περιπτώσεων πιθανής περιβαλλοντικής ζημίας που πέρασαν τη φάση του ελέγχου. Η διαδικασία αυτή είναι προκαταρκτική για τον προσδιορισμό των ενδείξεων. Σκοπός του προσδιορισμού των ενδείξεων είναι να εντοπιστούν οι υποψήφιες περιπτώσεις σημαντικής περιβαλλοντικής ζημίας και άμεσης απειλής ζημίας και να απορριφθούν οι μη υποψήφιες. Περιλαμβάνει τη συλλογή και αξιολόγηση δεδομένων, περιστάσεων και άλλων στοιχείων πραγματικού ή νομικού χαρακτήρα που υποδηλώνουν την πιθανή ύπαρξη σημαντικής ζημίας ή επικείμενης απειλής ζημίας υπό το πρίσμα των απαιτήσεων της ΟΠΥ. Αφορά αξιολογήσεις σχετικά με τα χαρακτηριστικά της πηγής της επίπτωσης και τις επιπτώσεις στους φυσικούς πόρους. Για παράδειγμα, ενδείξεις περιβαλλοντικής ζημίας μπορεί να αφορούν την υπέρβαση των τιμών συγκέντρωσης διαλογής για το έδαφος που ενδέχεται να έχει μολυνθεί. |
| Προσδιορισμός ενδείξεων περιβαλλοντικής ζημίας | Η διαδικασία αξιολόγησης των υποψήφιων περιπτώσεων σημαντικής περιβαλλοντικής ζημίας που τις επιβεβαιώνει ως περιπτώσεις σημαντικής περιβαλλοντικής ζημίας. Η διαδικασία αυτή προηγείται της φάσης του σχεδιασμού της ποσοτικοποίησης της ζημίας και του καθορισμού και σχεδιασμού των μέτρων αποκατάστασης για το έδαφος και των πρωτογενών, συμπληρωματικών και αντισταθμιστικών μέτρων για τις ζημίες στο νερό και τη βιοποικιλότητα (όπου απαιτείται). Σκοπός του προσδιορισμού των αποδεικτικών στοιχείων είναι, επομένως, η επιβεβαίωση της εμφάνισης σημαντικών περιπτώσεων περιβαλλοντικής ζημίας ή άμεσης απειλής ζημίας υπό το πρίσμα των απαιτήσεων της ΟΠΥ. |
| ΟΔΗΓΟΣ | Είναι η επαγγελματική δραστηριότητα που ευθύνεται για τη ζημία ή/και την άμεση απειλή ζημίας. Για το ELD art. 2, παρ. 7. “επαγγελματική δραστηριότητα” νοείται κάθε δραστηριότητα που ασκείται στο πλαίσιο οικονομικής δραστηριότητας, επιχείρησης ή επιχείρησης, ανεξάρτητα από τον ιδιωτικό ή δημόσιο, κερδοσκοπικό ή μη χαρακτήρα της. Για την ELD art. 2, παρ. 6. “φορέας εκμετάλλευσης” νοείται κάθε φυσικό ή νομικό, ιδιωτικό ή δημόσιο πρόσωπο που ασκεί ή ελέγχει την επαγγελματική δραστηριότητα ή, όπου αυτό προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία, στο οποίο έχει ανατεθεί αποφασιστική οικονομική εξουσία επί της τεχνικής λειτουργίας μιας τέτοιας δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένου του κατόχου άδειας ή εξουσιοδότησης για μια τέτοια δραστηριότητα ή του προσώπου που εγγράφει ή κοινοποιεί μια τέτοια δραστηριότητα. |
| ΠερίπτωσηELD και περίπτωση μηELD | Περίπτωση ΠΕΑ είναι η περίπτωση κατά την οποία η περιβαλλοντική ζημία ή η άμεση απειλή κρίνεται σημαντική υπό το πρίσμα των απαιτήσεων της ΟΕΑΔ. Περίπτωση μη-ELD είναι μια περίπτωση όπου η περιβαλλοντική ζημία σύμφωνα με την ELD δεν έχει συμβεί ή δεν έχει προσδιοριστεί. |
| Περιβαλλοντική ζημία | Το άρθρο 2 παράγραφος 1 του ELD προβλέπει ότι “περιβαλλοντική ζημία” σημαίνει: (α) ζημία σε προστατευόμενα είδη και φυσικούς οικοτόπους, δηλαδή κάθε ζημία που έχει σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στην επίτευξη ή διατήρηση της ευνοϊκής κατάστασης διατήρησης των εν λόγω οικοτόπων ή ειδών. Η σπουδαιότητα των επιπτώσεων αυτών πρέπει να αξιολογείται σε σχέση με την αρχική κατάσταση, λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια που ορίζονται στο Παράρτημα Ι; Η ζημία στα προστατευόμενα είδη και στους φυσικούς οικοτόπους δεν περιλαμβάνει τις προηγουμένως διαπιστωθείσες δυσμενείς επιπτώσεις που προκύπτουν από πράξη φορέα εκμετάλλευσης η οποία εγκρίθηκε ρητά από τις αρμόδιες αρχές σύμφωνα με τις διατάξεις εφαρμογής του άρθρου 6 παράγραφοι 3 και 4 ή του άρθρου 16 της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ ή του άρθρου 9 της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ ή, στην περίπτωση οικοτόπων και ειδών που δεν καλύπτονται από το κοινοτικό δίκαιο, σύμφωνα με ισοδύναμες διατάξεις της εθνικής νομοθεσίας για τη διατήρηση της φύσης. (β) ζημιά από νερό, η οποία είναι κάθε ζημιά που επηρεάζει σημαντικά αρνητικά: (i) την οικολογική, χημική ή ποσοτική κατάσταση ή το οικολογικό δυναμικό, όπως ορίζεται στην οδηγία 2000/60/ΕΚ, των εν λόγω υδάτων, με εξαίρεση τις δυσμενείς επιπτώσεις όταν εφαρμόζεται το άρθρο 4 παράγραφος 7 της εν λόγω οδηγίας- ή (ii) την περιβαλλοντική κατάσταση των οικείων θαλάσσιων υδάτων, όπως ορίζεται στην οδηγία 2008/56/ΕΚ, εφόσον συγκεκριμένες πτυχές της περιβαλλοντικής κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος δεν αντιμετωπίζονται ήδη μέσω της οδηγίας 2000/60/ΕΚ. (γ) ζημία εδάφους, η οποία είναι κάθε μόλυνση εδάφους που δημιουργεί σημαντικό κίνδυνο να επηρεαστεί δυσμενώς η ανθρώπινη υγεία ως αποτέλεσμα της άμεσης ή έμμεσης εισαγωγής, μέσα, πάνω ή κάτω από το έδαφος, ουσιών, παρασκευασμάτων, οργανισμών ή μικροοργανισμών. Ανατρέξτε στην ανακοίνωση COM της ΕΕ όσον αφορά όλες τις πτυχές του ορισμού της “περιβαλλοντικής ζημίας”. |
| Διακήρυξη COM της ΕΕ | Διακήρυξη της Επιτροπής C(2021) 1860 final με τίτλο “Κατευθυντήριες γραμμές που παρέχουν κοινή κατανόηση του όρου “περιβαλλοντική ζημία” όπως ορίζεται στο άρθρο 2 της οδηγίας 2004/35/ΕΚ σχετικά με την περιβαλλοντική ευθύνη όσον αφορά την πρόληψη και την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημίας” και δημοσιεύθηκε στις 25 Μαρτίου 2021. |
| Άμεση διαχείριση των παραγόντων ζημίας | Η ανακοίνωση COM της ΕΕ την ορίζει ως “όλα τα πρακτικά μέτρα για τον άμεσο έλεγχο, περιορισμό, απομάκρυνση ή άλλη διαχείριση των σχετικών ρυπαντών και/ή άλλων παραγόντων ζημίας, προκειμένου να περιοριστεί ή να αποτραπεί περαιτέρω περιβαλλοντική ζημία και δυσμενείς επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία ή περαιτέρω υποβάθμιση των υπηρεσιών”. Μαζί με τα αναγκαία μέτρα αποκατάστασης απαιτείται να λαμβάνονται όταν έχει επέλθει περιβαλλοντική ζημία (βλ. άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) της ΟΠΥ). |
| Εμμεση απειλή ζημίας | Άρθρο 1 του ν. 2, παρ. 9, ELD την ορίζει ως “επαρκής πιθανότητα να συμβεί περιβαλλοντική ζημία στο εγγύς μέλλον”. |
| ΕΠΙΠΤΩΣΗ | Δυσμενείς επιπτώσεις στις έννοιες αναφοράς ενός φυσικού πόρου στο πλαίσιο του ELD. |
| Πίνακες ΔΔΠΠ | Οι πίνακες ISPD είναι πίνακες που αφορούν τις συνιστώσες IMPACT, STATE, PRESSURE και DRIVER του μοντέλου DPSIR που προσαρμόστηκε στην εκτίμηση περιβαλλοντικών ζημιών και προτάθηκε στις κατευθυντήριες γραμμές και τους πίνακες CAED. Δείτε το φύλλο "Επεξηγηματικές σημειώσεις" για να μάθετε πώς είναι η δομή, το περιεχόμενο και ο σκοπός τους. |
| ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ | Πιθανά ζημιογόνα συμβάντα και συναφείς παράγοντες δυνητικής ζημίας που προκαλούν ΕΠΙΠΤΩΣΗ ή δυνητική ΕΠΙΠΤΩΣΗ στους προστατευόμενους φυσικούς πόρους στο πλαίσιο της ΕΑΛΔ. Με άλλα λόγια, το PRESSURE αντιπροσωπεύει δυνητικά ζημιογόνα συμβάντα και δυνητικούς παράγοντες ζημίας που εκθέτουν προστατευόμενους φυσικούς πόρους υπό ELD σε ΕΠΙΠΤΩΣΗ ή σε δυνητική ΕΠΙΠΤΩΣΗ. |
| Έννοιες αναφοράς1 | Η ανακοίνωση COM της ΕΕ αναφέρει: “Και για τις τρεις κατηγορίες φυσικών πόρων, ο ορισμός της έννοιας “περιβαλλοντική ζημία” χρησιμοποιεί μια έννοια αναφοράς για να καθορίσει εάν οι δυσμενείς επιπτώσεις είναι σχετικές. Για τα προστατευόμενα είδη και τους φυσικούς οικοτόπους, η έννοια αναφοράς είναι η ευνοϊκή κατάσταση διατήρησης των εν λόγω ειδών και οικοτόπων. Για τα ύδατα, είναι η οικολογική, χημική ή ποσοτική κατάσταση ή το οικολογικό δυναμικό των υδάτων σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα και η περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική, οι οποίες έχουν διαφορετικές διαστάσεις. Για το έδαφος, είναι οι κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία. Η λειτουργία αυτών των εννοιών αναφοράς είναι να παρέχουν παραμέτρους και κριτήρια βάσει των οποίων μπορεί να εξεταστεί η συνάφεια των αρνητικών επιπτώσεων. Οι έννοιες παρέχουν στοιχεία σε σχέση με τα οποία πρέπει να μετρηθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις.” |
| Συλλογή | Μια προκαταρκτική αξιολόγηση των υποθέσεων για τον εντοπισμό των περιπτώσεων πιθανής περιβαλλοντικής ζημίας και άμεσης απειλής ζημίας και την απόρριψη των περιπτώσεων μη πιθανής περιβαλλοντικής ζημίας και άμεσης απειλής ζημίας (από την αρχή). Η φάση διαλογής είναι το πολύ πρώιμο στάδιο της αξιολόγησης (πριν από τον προσδιορισμό των ενδείξεων). Μπορεί να διεξαχθεί χωρίς να προβεί σε καμία ενέργεια διαπίστωσης/διερεύνησης, συνεπώς, μόνο υπό το πρίσμα των πρώτων διαθέσιμων πληροφοριών/δεδομένων σχετικά με το συμβάν και τις συνέπειές του (δεν αξιολογούνται επιπτώσεις/επιπτώσεις). Για παράδειγμα, ο έλεγχος διενεργείται με βάση πληροφορίες και δεδομένα που κοινοποιούνται από τον φορέα εκμετάλλευσης ή από μια αρχή μέσω μιας ανακοίνωσης που αναφέρει το συμβάν. Για παράδειγμα, η διαλογή μπορεί να είναι χρήσιμη για τους επιθεωρητές περιβάλλοντος για την αναγνώριση πιθανών περιβαλλοντικών ζημιών ή άμεσης απειλής ζημιών ως αποτέλεσμα μη συμμορφώσεων που ανακαλύπτονται κατά τη διάρκεια συνήθων/μη συνήθων επιθεωρήσεων σε ρυθμιζόμενους/μη ρυθμιζόμενους χώρους. |
| STATE | Οι βασικές συνθήκες ενός φυσικού πόρου, όπως ορίζονται στο άρθρο 1 του ν. 2, παρ. 14 του ELD. Η ανακοίνωση της ΕΕ COM παρέχει ορισμένες οδηγίες σχετικά με τον τρόπο καθορισμού της βασικής κατάστασης. |
1 Βλέπε ανακοίνωση της COM της ΕΕ C(2021) 1860 final.