Όπως έχει ήδη αναφερθεί, για τον προσδιορισμό της περιβαλλοντικής ζημίας είναι απαραίτητο να επαληθευτούν τα αποδεικτικά στοιχεία της ζημίας αυτής.
Ωστόσο, η αξιολόγηση και η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με το αν έχει επέλθει περιβαλλοντική ζημία μπορεί να είναι απαιτητική σε πόρους, πολύπλοκη και να διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, ο έγκαιρος εντοπισμός ενδείξεων περιβαλλοντικής ζημίας μπορεί να είναι πολύτιμος για τη διευκόλυνση του ελέγχου της πιθανότητας να έχει συμβεί περιβαλλοντική ζημία πριν από τη δέσμευση αυτών των πόρων.
Στην πράξη, πρόκειται για τον προκαθορισμό εκείνων των στοιχείων που, όταν αξιολογούνται σε μια προκαταρκτική φάση της έρευνας, υποδηλώνουν την πιθανή παρουσία περιβαλλοντικής ζημίας και κατευθύνουν την έρευνα προς τη φάση του προσδιορισμού των στοιχείων.
Στην πραγματικότητα, όταν υπάρχουν μία ή περισσότερες ενδείξεις βλάβης, απαιτούνται και άλλες έρευνες για την επιβεβαίωση της ύπαρξης ενδείξεων βλάβης. Αντίθετα, εάν δεν βρεθούν οι ενδείξεις, η εκτίμηση της περιβαλλοντικής ζημίας στο πλαίσιο της ΕΑΥ μπορεί να καταλήξει με την αρχειοθέτηση της υπόθεσης ως “μη υπόθεση ΕΑΥ”, που σημαίνει υπόθεση στην οποία δεν έχει συμβεί ή δεν έχει προσδιοριστεί η περιβαλλοντική ζημία στο πλαίσιο της ΕΑΥ (βλ. παρ. 1.6 – Ορολογία). Επιπλέον, όταν δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα ή πληροφορίες για να καταστεί δυνατή η κρίση, θα πρέπει να αξιολογείται η δυνατότητα/νομιμότητα/ανάγκη/οφέλη της συλλογής/απαίτησης περαιτέρω δεδομένων/πληροφοριών μέσω περαιτέρω ερευνών.
Ωστόσο, οι πίνακες ISPD, εκτός από τους δείκτες που περιλαμβάνουν δείκτες για τον εντοπισμό των ενδείξεων περιβαλλοντικής ζημίας, έχουν επίσης συμπεριλάβει δείκτες που σας παρέχουν άμεσα, για τον ορισμό ή την αναλογία τους, στοιχεία περιβαλλοντικής ζημίας. Εκτός από αυτούς τους δείκτες αποδείξεων, πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι ακόμη και ορισμένοι δείκτες για τις ενδείξεις μπορούν να αντιπροσωπεύουν οι ίδιοι μια υψηλή πιθανότητα περιβαλλοντικής ζημίας, όταν η τιμή τους είναι σημαντική.
Ως εκ τούτου, τα στάδια της προκαταρκτικής αξιολόγησης, δηλαδή η διαλογή και ο εντοπισμός των ενδείξεων ζημίας, μπορούν να διεξαχθούν και από μη ειδικούς χρήστες, αντί της κρίσης των εμπειρογνωμόνων, χάρη σε αυτή τη μεθοδολογία που βασίζεται στη χρήση του μοντέλου DPSIR προσαρμοσμένου στην αξιολόγηση περιβαλλοντικών ζημιών, συνοδευόμενο από τη χρήση πινάκων ISPD με προκαθορισμένους δείκτες χρήσιμους για την αξιολόγηση των πιθανών περιπτώσεων ΕΑΥΜ. Αντίθετα, ο προσδιορισμός των αποδείξεων ζημίας στο πλαίσιο της ELD, θα πρέπει να διεξάγεται με την κρίση των εμπειρογνωμόνων για τις αξιολογήσεις της βιοποικιλότητας, τη διαχείριση και παρακολούθηση των υδάτων και τη ρύπανση του εδάφους, για τις οποίες η προσαρμοσμένη μεθοδολογία DPSIR και οι πίνακες ISPD μπορούν να αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο και έναν μεθοδολογικό οδηγό για την κρίση των εμπειρογνωμόνων τους.
Σημείωση: Οι πίνακες ISPD μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια ολόκληρης της έρευνας. Αυτό σημαίνει ότι οι πίνακες ISPD μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να συμπληρωθούν από δεδομένα, πληροφορίες και αξιολογήσεις από τη φάση του διαχωρισμού μέχρι τον προσδιορισμό της περιβαλλοντικής ζημίας.
Για κάθε στοιχείο του μοντέλου ISPD, αναπτύχθηκαν πίνακες ISPD που περιέχουν δείκτες στους οποίους έχουν οριστεί σε στήλες τα ακόλουθα στοιχεία:
- ΣΤΟΧΟΣ: περιέχει τον στόχο αξιολόγησης κάθε ομάδας δεικτών;
- ΔΕΙΚΤΕΣ: περιέχει τον ορισμό κάθε δείκτη;
- ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: περιέχει την περιγραφή των πιθανών ποιοτικών/ποσοτικών τιμών του δείκτη (οι ποσοτικές τιμές μπορεί να είναι όρια σημαντικότητας);
- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: περιέχει τις τιμές του δείκτη για την υπό διερεύνηση περίπτωση;
- ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: περιέχει την αξιολόγηση κάθε ομάδας δεικτών ομαδοποιημένων ανά στόχο;
- ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: περιέχει την ενδιάμεση αξιολόγηση της υπό διερεύνηση υπόθεσης.
Σημείωση: Οι πίνακες ISPD δεν είναι εξαντλητικοί, δηλ. θα μπορούσαν να προστεθούν ειδικοί δείκτες για κάθε υπόθεση ανάλογα με τις ανάγκες του χρήστη, αρκεί να κατηγοριοποιούνται με βάση τον στόχο της αξιολόγησης.